بقائی:
ایران، آمریکا و رژیم صهیونیستی را مقصر حملات غیرقانونی به تاسیسات هسته‌ای می‌داند

 سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به ایرنا درباره اظهارات اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: آنچه همواره بر آن تاکید کرده‌ایم این است که گزارش آژانس و متعاقبا سوءاستفاده سه کشور اروپایی و آمریکا از آن گزارش برای صدور قطعنامه‌ای در شورای حکام، بهانه و فضایی فراهم کرد تا رژیم صهیونیستی و آمریکا بتوانند از آن سوءاستفاده کنند.

به گزارش روا ۲۴ و به نقل از ایرنا، «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه امروز (دوشنبه ۱۴ مهر) در نشست خبری با اصحاب رسانه به بیان مهمترین تحولات، تصمیمات و اقدامات دستگاه دیپلماسی پرداخت. سخنگوی وزارت امور خارجه در ابتدای این نشست با اشاره به تحولات دو هفته اخیر گفت: دستگاه دیپلماسی یکی از مقاطع پر کار خود را در نیویورک و مجمع عمومی سازمان ملل سپری کرد و تحولات مهمی اتفاق افتاد. مهمترین موضوع روز چه در سطح منطقه و بین‌المللی ادامه نسل کشی در فلسطین اشغالی است و به رغم ادعاهای توقف جنایات و صلح در غزه مطرح شده، فلسطینیان بی‌گناه در معرض کشتار و قحطی هستند.

وی افزود: در دو سال گذشته ۸۰ هزار انسان بی‌گناه در غزه کشته یا مفقود شدند و دو برابر این تعداد مجروح شدند و غزه به تلی از خاک تبدیل شده و شورای امنیت و سازمان ملل از هرگونه اقدام حداقلی برای توقف نسل کشی درمانده‌اند. بحث کارگزارانسانی و بین. المللی برای حمایت و شکستن حصر ادامه دارد و بازدلشت ۵۰۰ نفر از اعضای کاروان پایداری به نوعی جنایت جنگی برای اطمینان از نسل کشی و گرسنگی مردم فلسطین است.

اسماعیل بقائی در ادامه با اشاره به اینکه رویکرد سه کشور اروپایی در رابطه با موضوع هسته‌ای، به‌ویژه در دو سه ماه گذشته، رویکردی غیرمسئولانه و مخرب بوده، افزود: سه کشور اروپایی عملاً از سازوکار موسوم به حل‌وفصل اختلافات در برجام سوءاستفاده کردند تا خواسته‌های آمریکا را بر شورای امنیت سازمان ملل متحد تحمیل کنند. هر سه شرطی که این کشورها برای جلوگیری از سوءاستفاده از این سازوکار گذاشتند، شروطی غیرمنطقی بود.

وی ادامه داد: با وجود این، ما بنا به مصالح خود تصمیم گرفتیم بر اساس تعهدات پادمانی خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وارد گفت‌وگو شویم. تفاهمی که حاصل شد، برای شکل‌دهی به یک سازوکار جدید جهت همکاری بین ایران و آژانس بود که مورد رضایت آژانس نیز قرار گرفت. در ابتدا کشورهای اروپایی از آن استقبال کردند، اما بعداً به نوعی آن را رد نمودند. متعاقباً مباحث دیگری مطرح شد؛ از جمله شرط غیرمنطقی‌ای از سوی سه کشوری که خود عضو برجام بودند، برای اینکه ایران وارد مذاکره با آمریکا شود، که اساسا شرطی غیرمنطقی بود. بنابراین اروپایی‌ها نتوانستند خود را به‌عنوان یک طرف مذاکره بالغ و صاحب اراده نشان دهند و قطعاً شرایط از این پس متفاوت خواهد بود از گذشته.

بقائی خاطر نشان کرد: درخصوص ادعای آنان مبنی بر باز بودن مسیر دیپلماسی باید گفت؛ بله، این یک گزاره کلی است. ما معتقدیم مسیر دیپلماسی هیچ‌گاه بسته نمی‌شود. ما از همه ابزارها برای تأمین منافع ملی کشور خود استفاده می‌کنیم و هرگاه تشخیص دهیم که دیپلماسی مؤثر و ثمربخش است، در استفاده از آن تردید نخواهیم کرد. اما چیزی که اروپایی‌ها ثابت کردند، این بود که دیپلماسی به این شکل، دست‌کم با این سه کشور اروپایی، ثمربخش نیست.

آژانس به عنوان نهادی تخصصی و فنی، باید بر وظایف و صلاحیت‌های فنی خود متمرکز باشد

در ادامه نشست خبری، خبرنگار ایرنا از سخنگوی وزارت خارجه پرسید: اخیرا رافائل گروسی مدیر کل اژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه‌ای، ضمن انتقاد تلویحی از حملات آمریکا و رژیم صهیونیستی به تاسیسات هسته‌ای ایران، گفته است که باید به گفتگو و دیپلماسی اعتماد کرد. وی همچنین اتهام‌ها مبنی بر اینکه گزارشهای وی نوعی چراغ سبز به اسراییل و آمریکا برای حمله به ایران بوذه را رد کرده و تاکید کرده که طبق گزارش‌های آژانس تصریح شده بوده که  ایران برنامه ساخت سلاح هسته‌ای نداشته و اکنون هم چنین برنامه‌ای ندارد. وی سپس آژانس را قربانی جستجو برای یافتن مقصری برای حملات به تاسیسات هسته‌ای ایران معرفی کرده است.  واکنش شما به این سخنان چیست؟

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ گفت: ما بدون تردید، رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا را مقصر و مسئول حملات غیرقانونی علیه تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران و نیز علیه تمامیت سرزمینی و حاکمیت ملی کشور می‌دانیم.  با این حال، آنچه همواره بر آن تأکید کرده‌ایم این است که گزارش آژانس و متعاقباً سوءاستفاده سه کشور اروپایی و آمریکا از آن گزارش برای صدور قطعنامه‌ای در شورای حکام، بهانه و فضایی فراهم کرد تا رژیم صهیونیستی و آمریکا بتوانند از آن سوءاستفاده کنند.

وی ادامه داد: نکته‌ای که مدیرکل آژانس به درستی به آن اشاره کرده، این است که هیچ‌یک از گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، هیچ اشاره یا مدرکی دال بر انحراف برنامه هسته‌ای ایران از مسیر صلح‌آمیز ارائه نکرده است. این گزاره، کاملاً دقیق و درست است. در چنین شرایطی، انتظار می‌رفت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اقدام رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای ایران را به‌سرعت محکوم کند؛ نه فقط به این دلیل که چنین اقدامی بر اساس حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد غیرقانونی است، بلکه از آن رو که بر پایه قطعنامه‌های آژانس و مصوبات مجمع عمومی سازمان ملل متحد، هرگونه تعرض به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز کشورها ممنوع اعلام شده است.

بقائی افزود: انتظار ما همواره از آژانس، به‌عنوان یک نهاد تخصصی و فنی، این بوده است که بر وظایف و صلاحیت‌های فنی خود متمرکز بماند و از اظهارنظرهایی که شائبه نفوذپذیری از آمریکا و برخی کشورهای غربی دارد، پرهیز کند. امیدواریم آنچه در دو سه ماه اخیر رخ داد، درسی باشد برای همه طرف‌های ذی‌ربط، از جمله خود آژانس و مسئولان آن، تا در اظهارنظرهایشان درباره موضوعات تحت صلاحیتشان دقت بیشتری داشته باشند و اجازه ندهند صلاحیت‌ها و مسئولیت‌های فنی آژانس از سوی کشورهایی که بارها ثابت کرده‌اند هیچ احترامی برای حقوق بین‌الملل و تعهدات پادمانی قائل نیستند، مورد سوءاستفاده قرار گیرد.
اقدام اخیر سه کشور اروپایی حرکتی از سر لجاجت و در راستای اجرای درخواست آمریکا بود

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره محورهای دیدار وزیر خارجه با دبیرکل سازمان ملل متحد گفت:  در نیویورک نشست مهمی با دبیرکل سازمان ملل متحد داشتیم و گفتگوهای صریح و سازنده‌ای انجام شد.   یکی از موضوعاتی که مطرح گردید، اقدام سه کشور اروپایی در سوءاستفاده از شورای امنیت و سازوکار حل اختلاف برجام بود. ما به تفصیل دلایل خود را مبنی بر غیرقانونی بودن اقدام سه کشور اروپایی مطرح کردیم.

وی ادامه داد: مضافاً باید در نظر داشت که قطعنامه‌هایی که از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ به بهانه موضوع هسته‌ای ایران تصویب شدند، عموماً یا با اجماع یا بدون مخالفت کشورهای عضو به تصویب رسیدند. حداقل می‌توان گفت که هر پنج کشور عضو دائم شورای امنیت به آن قطعنامه‌ها رأی مثبت دادند.

بقائی افزود: حال شرایط امروز را مقایسه کنید؛ در حال حاضر حداقل دو عضو دائم شورای امنیت با این روند مخالفت کرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که حتی میان اعضای دائم شورای امنیت نیز درباره بازگرداندن آن قطعنامه‌ها اجماع وجود ندارد.

سخنگوی وزارت خارجه گفت: اساساً ما قائل به این نیستیم که شورای امنیت تصمیمی اتخاذ کرده است؛ در معنای حقوقی و منطقی، شورای امنیت هیچ تصمیمی نگرفته است. اتفاقی که افتاده، اقدام سه کشور اروپایی یعنی فرانسه و انگلیس (به عنوان دو عضو شورا) به‌علاوه آلمان برای بازگرداندن قطعنامه‌های تحریمی است. این موضوع را نیز به تفصیل به دبیرکل سازمان ملل متحد متذکر شدیم. اعتقاد ما بر این است که مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ باید در موعد مقرر، یعنی ۱۸ اکتبر (۲۶ مهرماه)، خاتمه یابد و موضوع هسته‌ای ایران اساساً از دستور کار شورای امنیت خارج شود. اقدام سه کشور اروپایی، علاوه بر ایرادات جدی از لحاظ قانونی، از حیث حقوقی نیز موجب نوعی آشفتگی در شورای امنیت و سازمان ملل متحد شده است.

بقائی با اشاره به اینکه مشخص نیست که عملاً چه چیزی را بازگردانده‌اند، زیرا درخواست‌های مطرح‌شده پیش‌تر بسیار روشن بود و برخی از آن موارد عملاً  منتفی و بی‌موضوع شده‌اند، گفت:  از این‌رو به نظر می‌رسد که اقدام اخیر سه کشور اروپایی، بیش از آنکه مبتنی بر یک محاسبه عقلانی و بررسی ابعاد حقوقی موضوع باشد، حرکتی از سر لجاجت و در راستای اجرای درخواست آمریکا و بدون در نظر گرفتن منافع، مصالح و اعتبار خود این سه کشور به عنوان طرف‌های برجام بوده است.

وی ادامه داد: به همین دلیل، ما معتقدیم که اقدام دبیرخانه سازمان ملل متحد در صدور اطلاعیه‌های مربوط به تحریم‌ها هیچ‌گونه وجاهت قانونی ندارد و فاقد منطق حقوقی است. موضع ایران در این زمینه مورد حمایت کشورهای چین و روسیه نیز قرار دارد. روسیه به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت، به‌سرعت غیرقانونی بودن این اقدام را یادآور شد.

سخنگوی وزارت خارجه گفت: ما اعتراض و انتقاد خود را نسبت به عملکرد دبیرخانه شورای امنیت اعلام کرده‌ایم و معتقدیم که اقدام سه کشور اروپایی، به دلایل مذکور، هیچ تعهدی را برای دولت‌های عضو سازمان ملل متحد ایجاد نمی‌کند. انتظار داریم کشورها، در راستای صیانت از اصول منشور ملل متحد، از تبعیت از این اقدام سه کشور اروپایی که نوعی تحمیل بر ساختار شورای امنیت به شمار می‌آید، خودداری کنند.

از هیچ ابزار دیپلماتیک برای اثبات حقانیت ایران دریغ نخواهیم کرد

اسماعیل بقائی در پاسخ به پرسش دیگری گفت: این اقدام سه کشور اروپایی نه تنها از نظر ما، بلکه از نظر شش عضو از پانزده عضو شورای امنیت، ناموجّه بوده است. چهار عضو شورای امنیت، در دو نوبت به پیش‌طرح بازگرداندن قطعنامه‌های تحریمی که سه کشور اروپایی پیشنهاد کردند، رأی منفی دادند و آن را حمایت نکردند. در واقع، حتی دو عضو دیگر، از جمله رئیس دوره‌ای شورای امنیت، نیز موضعی متفاوت اتخاذ کردند؛ رئیس شورای امنیت که اولین پیش‌نویس قطعنامه را ارائه کرده بود، خود رأی ممتنع داد. این شکاف در آرای شورای امنیت نشان‌دهنده اختلاف نظر جدی حتی در میان اعضای شورا نسبت به درستی و منطقی بودن اقدام سه کشور اروپایی است.

وی ادامه داد: اما برای روشن شدن دلایل غیرقانونی بودن اقدام سه کشور اروپایی کافی است به سابقه عملکرد این سه کشور و آمریکا مراجعه کنیم؛ از سال ۲۰۱۵ که برجام به تصویب رسید و قطعنامه ۲۲۳۱ صادر شد، ایران تا سال ۲۰۱۹ به‌طور کامل به تعهدات خود پایبند بود و پس از آن، بر اساس حقی که در متن برجام، یعنی بند ۳۶ پیش‌بینی شده بود، تصمیم به کاهش تدریجی و پلکانی تعهدات خود گرفت. در واکنش به خروج غیرقانونی آمریکا از برجام، سه کشور اروپایی از سال ۲۰۱۹ در انجام تعهدات خود دچار قصور جدی شدند و مرتکب نقض فاحش تعهدات شدند. وضعیت آمریکا نیز روشن است؛ این کشور عامل اصلی و مسبب بروز همه این مشکلات است.

بقائی با اشاره به اینکه از نظر منطقی و حقوقی، هیچ‌یک از این چهار طرف صلاحیت توسل به سازوکار حل اختلاف در برجام را نداشتند؛ خاطرنشان کرد: بنابراین اقدام آنها غیرقانونی است. ما از هیچ ابزار دیپلماتیک یا دیگر ابزارهای لازم برای اثبات حقانیت جمهوری اسلامی ایران و قانع کردن جامعه بین‌المللی به خودداری از پذیرش آثار و تبعات مترتب بر این اقدام غیرقانونی، دریغ نخواهیم کرد.

تکرار این گزاره که «برنامه هسته‌ای ایران را به عقب انداخته‌ایم»، تغییری در واقعیت صلح‌آمیر بودن برنامه هسته‌ای ایران ایجاد نمی‌کند

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره آینده تعاملات ایران با سه کشور اروپایی و اظهارات جدید رئیس جمهور آمریکا گفت: ما فعلاً برنامه‌ای برای مذاکره نداریم. در این مرحله، تمرکز ما بر بررسی آثار و تبعات ناشی از اقدام سه کشور اروپایی و آمریکا است. البته طبیعی است که دیپلماسی، به مفهوم تداوم تماس‌ها و رایزنی‌ها، همچنان ادامه داشته باشد؛ هرگاه احساس کنیم که دیپلماسی می‌تواند ثمربخش باشد، قطعاً بر اساس مصالح و منافع کشور تصمیم‌گیری خواهیم کرد.

بقائی ادامه داد: در خصوص اظهار نظرهای مقامات آمریکایی و افتخار آن‌ها به ارتکاب یک عمل مجرمانه، باید تأکید کرد که تکرار این سخنان صرفاً مسئولیت بین‌المللی دولت آمریکا را سنگین‌تر می‌کند. اعتراف و اذعان به انجام یک اقدام مجرمانه و غیرقانونی، هیچ‌گونه اعتباری برای آمریکا به همراه نخواهد داشت؛ بلکه تنها برای جامعه بین‌المللی و ملت ایران ثابت می‌کند که آمریکا یک بازیگر قانون‌شکن و غیرمتعهد نسبت به قواعد و قوانین پذیرفته‌شده بین‌المللی است.

وی خاطر نشان کرد: تکرار این گزاره از سوی مقامات آمریکایی که «برنامه هسته‌ای ایران را به عقب انداخته‌ایم»، به هیچ عنوان تغییری در واقعیت امر ایجاد نمی‌کند؛ که برنامه هسته‌ای ایران همواره صلح‌آمیز بوده است و اقدام آمریکا و رژیم صهیونیستی بدون تردید یک عمل مجرمانه و غیرقانونی بر اساس تمامی قوانین و قواعد حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود.

تصمیم‌گیری نهایی در خصوص آزادی دو تبعه فرانسوی و خانم اسفندیاری در مراجع ذی‌ربط در دست انجام است

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره تازه‌ترین تحولات در پرونده ایرانی زندانی در فرانسه و نیز دو تبعه فرانسوی بازداشت شده در ایران گفت: این موضوع دربرگیرنده دو پرونده متفاوت است. در مورد دو تبعه فرانسوی که در ایران دستگیر شده‌اند، اتهامات آن‌ها مشخص است. اما در خصوص تبعه ایرانی که در فرانسه بازداشت شده است، ما معتقدیم که بازداشت وی غیرقانونی بوده و تاکنون هیچ مبنای قانونی پذیرفته‌شده‌ای برای بازداشت ایشان به ما ارائه نشده است.

وی ادامه داد: ما، بر اساس وظایف ذاتی وزارت امور خارجه، پیگیر حقوق خانم اسفندیاری بوده‌ایم و همچنان هستیم. در آخرین نوبت، حدود ۱۰ روز پیش (جمعه دو هفته قبل)، سفیر جمهوری اسلامی ایران در فرانسه برای سومین بار با ایشان دیدار داشته است. همچنین همکاران ما در سفارت ایران در پاریس به‌صورت منظم دیدارهای کنسولی را انجام می‌دهند. در حال حاضر، پرونده ایشان همچنان در مرحله تحقیقات قرار دارد.

بقائی افزود: برای تسهیل روند رسیدگی و بهبود وضعیت موجود، در چارچوب قوانین داخلی و بر اساس رویه‌های قضایی کشور، موضوع آزادی دو زندانی فرانسوی نیز مورد بررسی قرار گرفته است. اقدامات لازم در این زمینه در سطح وزارت امور خارجه انجام شده و تصمیم‌گیری نهایی در خصوص آزادی این دو تبعه فرانسوی و خانم اسفندیاری در مراجع ذی‌ربط در دست انجام است. امیدواریم با توجه به انجام مقدمات مربوطه، این روند به‌زودی به نتیجه برسد.

امیدواریم دولت آمریکا از اعمال غرض‌ورزی‌های سیاسی و سیاست‌زدگی در حوزه ورزش خودداری کند

اسماعیل بقائی در پاسخ به پرسشی درباره احتمال کارشکنی دولت آمریکا در صدور ویزا برای فوتبالیست های ایرانی گفت: علی‌القاعده، مسائل مربوط به ورزش باید در زمین ورزش و در چارچوب‌های قانونی و حقوقی، بین‌المللی مرتبط با آن دنبال شود. ما امیدواریم دولت آمریکا از اعمال غرض‌ورزی‌های سیاسی و سیاست‌زدگی در حوزه ورزش خودداری کند. دولت آمریکا به‌عنوان یکی از میزبانان جام جهانی، وظایف مشخص و روشنی در قبال هیئت‌های ورزشی همه کشورها بر عهده دارد.

وی ادامه داد: تا آنجا که بنده اطلاع دارم، مراجع ذی‌ربط کشورمان از طریق فیفا و سایر نهادهای بین‌المللی ورزشی پیگیر این موضوع هستند و امیدواریم که موضوع روادید ورزشکاران ما برای شرکت در رویدادهای ورزشی مربوطه در آمریکا به‌موقع انجام شود. در عین حال، وزارت امور خارجه از هیچ اقدام و تلاشی برای تسهیل این موضوع فروگذار نخواهد کرد.

سخنگوی وزارت خارجه خاطرنشان کرد: ما نگرانی خود را از همین‌جا اعلام می‌کنیم؛ نگرانی از سوءاستفاده از میزبانی برای اعمال اغراض سیاسی علیه ورزشکاران ایرانی، کما اینکه متأسفانه در رابطه با هیئت نمایندگی دیپلماتیک ایران نیز، آمریکا از جایگاه خود به‌عنوان مقر سازمان ملل متحد و کشور میزبان سوءاستفاده کرده و از صدور روادید برای بخش قابل‌توجهی از اعضای هیئت نمایندگی ایران خودداری کرده است.

ایران کشوری انزوا پذیر نیست/ فارغ از تحولات بین‌المللی، ایران و روسیه اراده راسخی برای تداوم و گسترش همکاری‌ها دارند

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره آغاز اجرای معاهده جامع مشارکت با روسیه در شرایط کنونی توضیح داد: معاهده مشارکت جامع راهبردی میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در دی‌ماه ۱۴۰۳ توسط رؤسای جمهور دو کشور امضا شد و پس از طی مراحل تشریفات قانونی و تصویب در هر دو کشور، از تاریخ ۱۰ مهرماه لازم‌الاجرا گردید. این روند، یک فرایند قانونی و عادی بود که به‌صورت اتفاقی هم‌زمان شد با تحولات اخیر در نیویورک و موضوع موسوم به بازگرداندن قطعنامه‌های خاتمه‌یافته شورای امنیت.

وی در ادامه گفت: اما در پاسخ به طرح برخی ادعاها مبنی بر «انزوای جمهوری اسلامی ایران»، باید تأکید کرد که ایران کشوری انزواپذیر نیست. در نظر داشته باشید که سابقه تحریم‌های ایران حتی فراتر از دوران معاصر بوده و به دهه ۱۹۵۰ میلادی و ملی شدن صنعت نفت بازمی‌گردد. از همان زمان، کشور ما با تحریم‌های ظالمانه مواجه بود. در آن دوره، بهانه تحریم، تلاش ایران برای ملی کردن صنعت نفت اعلام شد؛ اقدامی که امروز برای همگان بدیهی، مشروع و حتی ستودنی به نظر می‌رسد.

بقائی ادامه داد: در طول ۷۰ تا ۸۰ سال گذشته، ایران با اتکا به توانایی‌ها، منابع درونی و ظرفیت‌های بومی خود مسیر پیشرفت و استقلال را با قدرت ادامه داده است. موافقت‌نامه‌های دوجانبه ما با کشورهای مختلف همچنان به قوت خود باقی هستند و همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران با کشورهای همسایه و سایر شرکای بین‌المللی با جدیت پیگیری می‌شود. در خصوص روابط با روسیه نیز، باید گفت که دو کشور دارای روابطی دیرینه، مستحکم و مبتنی بر اعتماد متقابل هستند و هر دو طرف مصمم به بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های موجود در چارچوب مفاد معاهده مشارکت جامع راهبردی می‌باشند. بنابراین، فارغ از تحولات بین‌المللی، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه اراده راسخی برای تداوم و گسترش این همکاری‌ها دارند و این روابط با جدیت و در مسیر منافع مشترک دو کشور ادامه خواهد یافت.

جمهوری اسلامی ایران همواره از بازگشت داوطلبانه‌ هم‌وطنان به کشور استقبال کرده است

اسماعیل بقائی در پاسخ به پرسشی درباره بازگرداندن قریب به ۱۰۰ ایرانی از ایالات متحده گفت: ابتدا باید بگویم من با به‌کار بردن لفظ «استرداد» در این زمینه موافق نیستم. در این مورد، آنچه اتفاق افتاد، برخورد تبعیض‌آمیز هیئت حاکمه آمریکا با شهروندان ایرانی بود. به دلایل و بهانه‌های مختلف، از تعدادی از ایرانیان خواسته شد که خاک آمریکا را ترک کنند؛ در حالی‌که برخی از آنان چند دهه در آن کشور اقامت داشتند.

وی ادامه داد: دولت جمهوری اسلامی ایران همواره از بازگشت داوطلبانه‌ هم‌وطنان خود استقبال کرده است. هر ایرانی، هر زمان که اراده کند، حق دارد به وطن خود بازگردد و ورود اتباع ایرانی به کشورشان امری کاملاً آزاد و طبیعی است. بنابراین، نمی‌توان گفت تفاهم یا توافق خاصی در این خصوص صورت گرفته است. واقعیت این است که محدودیت‌هایی از سوی آمریکا علیه این افراد اعمال شد و رفتارهایی بسیار ناشایست با آنان صورت گرفت که از منظر حقوق بشری و حقوق بین‌الملل، نقض آشکار تعهدات ایالات متحده محسوب می‌شود. با این حال، در نهایت این افراد با رضایت و درخواست خودشان تصمیم گرفتند به ایران بازگردند.

سخنگوی وزارت خارجه گفت: تا این لحظه، حدود ۵۳ نفر از کسانی که در معرض این اقدامات و محدودیت‌ها بودند، به کشور بازگشته‌اند. مواضع رسمی ما نیز همان روزها، از طریق اداره کل کنسولی وزارت امور خارجه، به‌روشنی اعلام شد. تأکید کردیم که رفتار دولت آمریکا با این اتباع، رفتاری غیرانسانی و تبعیض‌آمیز بوده است. در عین حال، همان‌طور که همواره گفته‌ایم، آغوش وطن به روی تمامی ایرانیان مقیم خارج از کشور همواره باز است.

تعجیلی در برقراری روابط دوجانبه با سوریه نداریم

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره آینده روابط دیپلماتیک ایران و سوریه گفت: موضع جمهوری اسلامی ایران در قبال سوریه، به‌ویژه پس از تحولات مرتبط با تغییرات سیاسی در این کشور، بارها به‌صورت شفاف اعلام شده است. تأکید ما همواره بر احترام به یکپارچگی سرزمینی، حفظ حاکمیت ملی سوریه و بر این اصل بوده است که سوریه باید بتواند از خود در برابر اشغالگری و تجاوزات مستمر رژیم صهیونیستی دفاع کند. این موضع کاملاً روشن و اصولی است.

وی با اشاره به اینکه، آینده سوریه باید بدون هرگونه دخالت و مداخله خارجی، توسط مردم این کشور تعیین و تضمین شود، گفت: در خصوص روابط دوجانبه نیز بار دیگر تأکید کرده‌ایم که در این زمینه تعجیلی نداریم. در عین حال که جمهوری اسلامی ایران آماده تعامل با همه کشورهای منطقه است و معتقد است که ثبات و امنیت در سوریه، لازمه ثبات و امنیت در کل منطقه می‌باشد، تحولات داخلی سوریه را نیز با دقت رصد می‌کنیم. معتقدیم که تصمیم‌گیری درباره نحوه تعامل با سایر کشورهای منطقه، بر عهده حاکمان و مسئولان سوریه است.

درخواست ما از همه کشورها این است که از اجرا و اثردهی به تصمیم سه کشور اروپایی خودداری کنند

اسماعیل بقائی در پاسخ به پرسشی درباره همراهی ترکیه با تحریم های شورای امنیت علیه ایران گفت: اقدام ترکیه که در رسانه‌ها به‌عنوان صدور ابلاغیه برای اعمال مفاد قطعنامه‌های لغو شده شورای امنیت اعلام شد، به نظر ما اقدامی غیرضروری و به نوعی، با توجه به استدلال‌هایی که پیش‌تر بیان شد، غیرقانونی تلقی می‌شود. دلیل این امر این است که مبناها و پیش‌فرض‌هایی که برای اقدام سه کشور اروپایی در بازگرداندن قطعنامه‌های خاتمه‌یافته شورای امنیت وجود دارد، همگی غیرقانونی است.

وی ادامه داد: درخواست ما از همه کشورها، به‌ویژه کشورهای همسایه و دوست، این است که از اجرای این تصمیم یا اثردهی به تصمیمی که غیرقانونی و بدون رعایت رویه‌های قانونی شورای امنیت است، خودداری کنند. همچنین لازم است یادآوری کنم که نهادها و شرکت‌هایی که در این ابلاغیه از آن‌ها نام برده شده، هیچ‌یک در ترکیه دارایی یا حسابی نداشتند. سازمان انرژی اتمی و معاونت امور بین‌الملل سازمان نیز همان روزها موضع روشنی در این رابطه اتخاذ کردند و صراحتاً اعلام کردند که هیچ دارایی یا حسابی از این نهادها توقیف نشده است.

ایران مخالفتی با حضور آمریکا در نشست‌های چندجانبه در نیویورک نداشت اما طرف مقابل نپذیرفت

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره تحولات دیپلماتیک در مجمع عمومی سازمان ملل و پیشنهادات ایران به سه کشور اروپایی در نیویورک گفت: پیش از عزیمت ما به نیویورک، پیشنهادهایی از سوی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شد مبنی بر اینکه نشست‌هایی مشترک با حضور نماینده آمریکا برگزار شود تا از اقدام طرف‌های مقابل در بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده جلوگیری به عمل آید. در مقابل، پیشنهادی نیز از سوی ایران مطرح شد و نهایتاً توافق گردید که نشستی چندجانبه مشابه نشست کمیسیون مشترک برجام (که در آن زمان آمریکا نیز در چارچوب اجرای برجام حضور داشت، پیش از خروج خود از توافق) برگزار شود.

وی ادامه داد: ایران هیچ مخالفتی با این پیشنهاد نکرد و برای نشان دادن حسن نیت، آمادگی خود را اعلام کرد. با این حال، طرف‌های مقابل از برگزاری نشست طفره رفتند. آن‌ها در توضیحات خود روایت‌های متفاوتی ارائه دادند؛ از جمله اینکه سه کشور اروپایی نتوانستند آمریکا را برای شرکت در نشست مجاب کنند، یا اینکه طرف آمریکایی ملاحظاتی داشته است. این موضوع البته به اختلافات درونی خود آن‌ها بازمی‌گردد. اما واقعیت ماجرا این است که هم در ابتکار نخست و هم در دو نوبت بعدی که موضوع برگزاری نشست با حضور آمریکا مطرح شد، ایران مخالفتی نداشت، اما طرف‌های مقابل از انجام آن خودداری کردند. ما نشست‌های متعددی میان ایران و سه کشور اروپایی به‌صورت دوجانبه و همچنین نشست مشترکی با حضور سه کشور اروپایی و نماینده سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد. این‌ها واقعیت‌ ماجراست.

نسبت به طرح آتش‌بس در غره نگرانی‌های جدی داریم

اسماعیل بقائی در پاسخ به پرسشی درباره طرح آمریکا برای برقراری آتش بس در غزه گفت:در مورد طرح موسوم به «آتش‌بس در غزه» بیانیه‌ای صریح منتشر کردیم و دیشب موضع‌مان کاملاً روشن است. ما از هر ابتکار عملی که در این مرحله به توقف نسل‌کشی در غزه و فراهم‌کردن امکان کمک‌رسانی به مردم مظلوم فلسطین اشغالی منجر شود، استقبال می‌کنیم.

وی ادامه داد: در واقع به مواضع گروه‌های مقاومت فلسطینی که چند روز پیش اعلام شد و نیز هر طرحی که مستلزم شناسایی حق ملت فلسطین برای تعیین سرنوشت و اطمینان از عدم تداوم اشغالگری و جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین اشغالی باشد. نسبت به این طرح نگرانی‌های جدی داریم و هشدارهای خود را نسبت به خطرات و پیامدهای جدی‌ای که ممکن است به بهانه این‌گونه طرح‌ها برای فلسطین، مردم فلسطین و منطقه ایجاد شود، اعلام کرده‌ایم.

بقائی افزود: نمی‌توانیم گذشته را نادیده بگیریم؛ تحولات هشت‌دهه اخیر نشان می‌دهد که بسیاری از طرح‌هایی که به‌ نام حل مسئله فلسطین مطرح شده‌اند، عملاً به تضعیف حقوق مردم فلسطین انجامیده‌اند، از اعلامیه بالفور، طرح تقسیم فلسطین در ۱۹۴۸ تا روند موسوم به «صلح اسلو» که همه در نهایت به وضعیتی منجر شده‌اند که امروز شاهد تثبیت نسل‌کشی و کشتار در فلسطین اشغالی هستیم. لذا، ما همه طرف‌های ذی‌ربط را دعوت می‌کنیم با چشمانی باز و دقت کامل، تحولات مربوط به این مسئله را دنبال کنند. النهایه، باور راسخ ما این است که تصمیم‌گیری درباره سرنوشت فلسطین باید توسط مردم فلسطین و بدون فشار یا مداخله طرف‌های مختلف به‌ویژه آنانی که سوگیری آشکار و واضحی به نفع رژیم صهیونیستی نشان داده‌اند، انجام شود.

حضور ۲۰ ساله نیروهای آمریکا و ناتو در افغانستان، جز ویرانی، ناامنی و گسترش تروریسم نتیجه‌ای در بر نداشت

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره احیای پایگاه‌های نظامی در داخل افغانستان توضیح داد:  قطعاً بحث ایجاد یا احیای پایگاه‌های نظامی در داخل افغانستان یا در محیط پیرامونی آن، موضوعی است که موجب نگرانی مشترک کشورهای منطقه است. ما تجربیات گذشته را به‌خوبی در ذهن داریم؛ حضور حدود ۲۰ ساله نیروهای نظامی آمریکا و ائتلاف ناتو در افغانستان، جز ویرانی، ناامنی و گسترش تروریسم نتیجه‌ای در بر نداشت. همچنین معتقدیم که بخش عمده مشکلات و بحران‌هایی که امروز دامنگیر افغانستان است، نتیجه مستقیم همان حضور اشغالگرانه است و مسئولیت آن بر عهده آمریکا و کشورهایی است که به مدت دو دهه این کشور را در اشغال خود داشتند.

حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی یمن باید توسط همه طرف‌های ذی‌ربط حفظ شود

سخنگوی وزارت امور خارجه در ادامه این نشست خبری در پاسخ به پرسشی گفت: ما به‌طور کلی تأکید داریم که حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی یمن باید توسط همه طرف‌های ذی‌ربط حفظ شود. در خصوص رژیم صهیونیستی، نکته‌ای که شما اشاره کردید، نشان‌دهنده سطح و عمق توسعه‌طلبی و جنگ‌افروزی این رژیم است. در حال حاضر، علاوه بر اشغال سرزمین دو کشور عربی، بخش قابل توجهی از سوریه و لبنان نیز به‌صورت مکرر مورد تعرض رژیم صهیونیستی قرار می‌گیرد و گاه‌وبیگاه به یمن حمله می‌شود. این حملات قطعاً به‌عنوان جنایت جنگی و تجاوز نظامی محسوب می‌شوند و ما این اقدامات را قاطعانه محکوم می‌کنیم.

آینده روابط ایران و آژانس توسط نهادهای ذی‌ربط، از جمله شورای عالی امنیت ملی تعیین خواهد شد

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت توافق قاهره گفت: در مورد تفاهم قاهره پیش‌تر توضیح دادم؛ ما عضو معاهده NPT هستیم و موافقت‌نامه پادمان را نیز داریم؛ اما درباره تفاهمی که با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صورت گرفت، همان زمان وزیر امور خارجه صراحتاً اعلام کرد که در صورت بروز هرگونه اقدام خصمانه، به شمول فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک علیه ایران، این تفاهم غیرقابل اجرا خواهد بود. اکنون دقیقاً در همان مرحله قرار داریم؛ بنابراین، در شرایط فعلی نمی‌توان از تفاهم قاهره به عنوان مبنای همکاری ایران با آژانس یاد کرد. مسئولیت این وضعیت نیز مستقیماً بر عهده سه کشور اروپایی است که به نوعی از فردای انعقاد تفاهم میان ایران و آژانس، تصمیم گرفتند به این نهاد بی‌اعتنایی کنند و آن تفاهم را تأیید نکنند.در مورد اینکه در آینده چگونه عمل خواهیم کرد، باید گفت این موضوع نیازمند تصمیم‌گیری در نهادهای بالادستی است. وزارت امور خارجه طبعاً دیدگاه‌های خود را در چارچوب ملاحظات ملی منعکس خواهد کرد، اما تصمیم نهایی در این باره باید توسط نهادهای ذی‌ربط، از جمله شورای عالی امنیت ملی، اتخاذ شود.

عامل اصلی خروج غیرقانونی و بی‌اعتبارکننده آمریکا از برجام رژیم صهیونیستی بود

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره نحوه تصمیم‌گیری در درون هیات حاکمه آمریکا پیرامون روابط با ایران و برجام گفت: اینکه از سال ۲۰۱۵ یا حتی پیش از آن، در زمان شکل‌گیری توافق هسته‌ای (برجام)، نوعی تقسیم کار میان بخش‌های مختلف هیئت حاکمه آمریکا وجود داشته، می‌تواند یک تحلیل قابل بررسی باشد. اینکه در درون سامامه حکمرانی و تصمیم‌گیری آمریکا با چه ذهنیتی وارد مذاکرات با ایران شدند، موضوعی است که می‌تواند مورد تحلیل‌ها و پژوهش‌های دانشگاهی و سیاسی قرار گیرد.

وی ادامه داد: برای ما، آنچه اهمیت دارد و مشخص است عملکرد دولت‌های مختلف آمریکا است. دولت جمهوری‌خواه در سال ۲۰۱۸، بدون هیچ دلیل موجهی و صرفاً به دلیل نپذیرفتن عملکرد دولت پیشین خود، از برجام خارج شد. البته به نظر ما، این تنها ظاهر ماجرا بود. عامل اصلی این تصمیم غیرقانونی و بی‌اعتبارکننده آمریکا، رژیم صهیونیستی بود که از آغاز، تلاش داشت موضوع هسته‌ای ایران را به عنوان مسئله‌ای بین‌المللی مطرح کند. این در حالی است که به اذعان رسمی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شخص آقای رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، برنامه هسته‌ای ایران هیچ‌گاه از ماهیت صلح‌آمیز خود منحرف نشده است.

بقائی افزود: با این حال، امروز نیز شاهد همان رفتار هستیم؛ و این، در واقع طنز تلخ روزگار است که تنها طرفی که در منطقه ما عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) نیست، دارای زرادخانه هسته‌ای است، مشغول نسل‌کشی، تجاوز و جنایت در منطقه می‌باشد، اما مدعی برنامه هسته‌ای ایران است. روند ده‌ساله اخیر برای ما و مردم ایران ثابت کرده است که دولت ایالات متحده آمریکا به هیچ عنوان شایسته اعتماد نیست و به‌شدت با هرگونه پیشرفت، توسعه و استقلال در ایران مخالفت می‌کند. موضوع هسته‌ای نیز تنها یکی از بهانه‌های متعدد آن‌ها برای اعمال فشار و آزار بر ملت ایران و مقابله با موجودیت کشور بوده است.

استفاده سوء از فضای هوایی یا قلمرو سرزمینی کشورهای همسایه برای هرگونه اقدام علیه ایران، مسئله‌ای جدی و غیرقابل‌قبول است

سخنگوی وزارت امور خارجه در ادامه این نشست خبری در پاسخ به پرسشی گفت: ما در وزارت امور خارجه، به‌عنوان نهاد دیپلماتیک و حافظ منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در عرصه روابط بین‌الملل، هر موردی را که از سوی مراجع ذی‌صلاح نظامی یا امنیتی به ما ابلاغ شود، با تمام توان پیگیری می‌کنیم. همان‌طور که پیش از بروز جنگ و تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی و ایالات متحده نیز بارها هشدار داده بودیم، استفاده سوء از فضای هوایی یا قلمرو سرزمینی کشورهای همسایه برای هرگونه اقدام علیه ایران، مسئله‌ای جدی و غیرقابل‌قبول است. این هشدارها همچنان استمرار دارد و ما همواره نسبت به تکرار چنین سوء‌استفاده‌هایی هشدار داده‌ایم.

وی ادامه داد: کشورهای همسایه کاملاً آگاه‌اند که در اختیار گذاشتن قلمرو خود برای طرف‌های ثالث، به‌منظور هرگونه اقدام غیرقانونی یا تعرض‌آمیز علیه حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی ایران، نقض صریح حقوق بین‌الملل به شمار می‌رود. در چنین شرایطی، جمهوری اسلامی ایران بی‌تردید حق خود را برای واکنش مناسب محفوظ می‌دارد و متناسب با نوع تهدید، اقدام لازم را انجام خواهد داد.

چالش‌های میان ایران و آمریکا به‌دلیل سوء‌محاسبه و زیاده‌خواهی‌های طرف مقابل شکل گرفته است

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره میانجیگری کشورها در رابطه با برقراری مذاکرات ایران و آمریکا گفت:  در ماه‌های اخیر، ما شاهد بودیم که تعدادی از کشورهای منطقه و حتی خارج از منطقه تلاش کردند با مساعی جملیه خود، به حل‌وفصل مسائل موجود و جلوگیری از گسترش تنش‌ها کمک کنند. از نظر ما، این رویکرد نشان‌دهنده دغدغه‌مندی و حسن نیت این کشورهاست و جمهوری اسلامی ایران همواره قدردان این تلاش‌ها و ابتکارات بوده است. اما مسئله این است که موضوعات فی‌مابین ایران و آمریکا، عمدتاً و می‌توان گفت تقریباً مطلقا به‌دلیل سوء‌محاسبه و زیاده‌خواهی‌های طرف مقابل شکل گرفته است.

وی ادامه داد: برای نمونه، در خصوص مذاکرات اخیر، یکی از موارد اختلاف دقیقاً همین‌جا بود که طرف مقابل اصرار داشت مواد غنی‌شده ایران منتقل شود، در حالی که در مقابل، صرفاً پیشنهاد می‌دادند؛ بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده که در اصل اقدامی غیرقانونی است، سه تا شش ماه به تأخیر انداخته شود. چنین پیشنهادی به‌روشنی نشانگر اوج سوء‌محاسبه طرف مقابل نسبت به جمهوری اسلامی ایران و نیز عدم درک صحیح از خواسته‌ها و مواضع قانونی و منطقی ما است.

وجدان بیدار جهانیان از واقعیت جنایات در غزه آگاه شده‌اند

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اعتراضات در بخش‌های مختلف جهان به جنایات رژیم صهیونیستی گفت: علی‌رغم همه تلاش‌های رژیم صهیونیستی برای ساخت روایت وارونه از جنایاتی که در غزه انجام می‌دهد، جامعه جهانی و وجدان بیدار جهانیان به شدت از واقعیت جنایات در غزه و فلسطین اشغالی آگاه شده‌اند. واقعیت امر این است که رژیم صهیونیستی تنها رژیمی است که توسط دیوان بین‌المللی کیفری، دیوان بین‌المللی دادگستری و دیگر نهادهای بین‌المللی، به ارتکاب نسل‌کشی متهم شده است. نسل‌کشی شدیدترین جنایت بین‌المللی محسوب می‌شود و اعتراض‌های بین‌المللی در اقصی نقاط جهان نیز نشانگر همین حقیقت است.

وی ادامه داد: افکار عمومی بین‌المللی، به هیچ وجه تحمل تداوم جنایات در غزه و فلسطین اشغالی را ندارد. حتی در جامعه آمریکا، با وجود اینکه بخش قابل توجهی از رسانه‌های اصلی تحت نفوذ یا حمایت رژیم صهیونیستی و حامیان مالی و سیاسی آن قرار دارند، نگرش انتقادی نسبت به عملکرد این رژیم، از جمله در میان یهودیان آمریکا شکل گرفته که بسیار معنادار است. انتظار می‌رود که فشار افکار عمومی، موجب شود دولت‌های غربی، به‌ویژه حامیان رژیم صهیونیستی مانند آمریکا و انگلیس، در نحوه برخورد با موضوع فلسطین تجدیدنظر کنند و از تداوم مصونیت‌بخشی به رژیم صهیونیستی برای ارتکاب انواع تجاوز و جنایت، خودداری کنند.